Türkiye Gençlik Kulüpleri Konfederasyonu

   
Follow @bilalokudan
bilal.okudan@genckonfed.org

LOZAN
 
     LOZAN BİR ZAFER DEĞİLDİR
     LOZAN BİR UZLAŞMADIR
     LOZAN ZORUNLU BİR ATEŞKES ANLAŞMASIDIR
     LOZAN Osmanlı’nın yıkılması değil , geçiçi bir süre faaliyetlerine son vermesidir. Ünlü tarihçi ARNOLD TOYNBEE ‘nin dediği gibi ; ‘Osmanlı devleti  durdurulmuş  bir medeniyettir. Ölmüş bir medeniyet değildir.’
      Bu durdurulma ve dondurulma SEVR ile masaya yatırılmıştır. OSMANLI, SEVR’de  durdurulan ve LOZAN’la dondurulan bir medeniyettir  .  İşte bu gün dondurulan OSMANLI tekrardan ayağa kalkıyor bütün mesele budur.
     İsviçre’nin  Lozan şehrinde imzalanan Lozan anlaşmasının üzerinden tam 93 yıl geçti. İki ayrı safhada gerçekleştirilen Lozan konferansı  sonucunda Türkiye cumhuriyeti bağımsız bir devlet olarak tanındı. Bu Lozan görüşmelerinin bize sağladığı en büyük kazanımdı.  Fakat biz bir devlet olarak tanınırken , kurtuluş savaşında belirlediğimiz Misak-ı Milli sınırlarının tamamına sahip olamıyorduk.
     
       20 kasım  1922 de Lozan görüşmeleri  İsviçre’nin  Lozan şehrinde , TBMM temsilcileriyle  İngiltere , Fransa ,İtalya , Japonya , Yunanistan ,Romanya ,Bulgaristan , Portekiz, Belçika ve Yugoslavya  temsilcileri arasında başlamıştır.
      Osmanlı borçları, boğazlar ,  Musul, azınlıklar ve kapitilasyonlar  gibi sorunlar üzerinde uzun görüşmeler yapılmıştır. Temel konularda anlaşma sağlanamayınca , 4 şubat 1923 de görüşmeler bitirilmiştir. Savaş ihtimali tekrar gündeme gelmiş ve Türk Ordusu savaşa hazır hale getirilmiştir.
       Görüşmelerin tıkanmasını, HAİM NAUM adında İstanbul Hahambaşı ,engelleyerek    tekrardan başlatılmasını sağlamıştır. Haim Naum  öncülüğündeki azınlık temsilcilerinin arabuluculuk görevi üstlenmesiyle, Lozan görüşmelerine tekrar başlanılması tarihte hep bir soru işareti olarak kalmıştır.
     Tarafların karşılıklı tavizleriyle  görüşmeler  23 nisan 1923 tarihinde tekrar başlamış ve  24 temmuz 1923 tarihinde bitirilmiştir. Böylece Lozan barış anlaşması imzalanmıştır.
     Taraf ülkelerin temsilcileri arasında imzalanan anlaşma , uluslar arası  hukuka göre , her ülkenin  kendi meclisinde görüşülerek kabul edilmiştir.

Anlaşma sırasıyla;
TBMM’ de                                  23 ağustos 1923’ de,
YUNANİSTAN   tarafından        25 ağustos 1923’de,
İTALYA   tarafından                 12 mart 1924’de,
JAPONYA tarafından                15 mayıs 1924’ de ,
İNGİLTERE tarafından  ise        16 temmuz  1924 tarihinde imzalanmıştır.
Böylece anlaşma 6 ağustos 1924 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
 
       Lozan anlaşması imzalanmadan önce  ülkemizde çok önemli olan iki olay meydana gelmiştir.

1. Bu anlaşmayı pek çok taviz verileceğinden dolayı , 1. Millet meclisi imzalamamıştır. Bunun üzerine 28 haziran 1923 yılında yeniden seçim  yapılarak , 2.  Millet meclisi oluşturulmuş   ve anlaşma imzalanmıştır.
2. İngiltere ve İtalya gibi devletler , anlaşmayı  ancak  HİLAFET kaldırıldıktan sonra  imzalamışlardır.

 
   Bu güne kadar hep merak edilen bu iki önemli hususun  üzerine gitmek ve bu iki noktayı aydınlatmak gerekir. Özellikle Hilafetin kaldırılması fikrini , önce İsmet Paşa’ya ve daha sonra da Mustafa kemal Paşa’ ya benimseten HAİM NAUM Efendinin çok iyi analiz edilmesi lazım.
    HAİM NAUM Efendi , Lozan’ın  resmi heyetinde yoktur. Fakat İsmet Paşa onu kendisine danışman olarak seçmiştir. Haim Naum  , Amerikalı ve İngiliz yetkilerle görüşerek , Lozan da Türk devletini tanımalarını istemiştir.  Haim Naum ‘un  özellikle ingiltereye  Türkiye adına verdiği taahhutler  bu güne kadar hep tartışılmıştır.
    Olayın kırılma noktası elbette HİLAFETİN kaldırılmasıdır. Hilafet 3 mart 1924 tarihinde kaldırılmıştır.  Bunu Haim Naum başarmıştır. Bununla  ilgili olarak , Lozan’ın 2. asli üyesi olan  Dr. Rıza Nur’un[ hayat ve hatıralarım c.3, sh, 1049-1050] eserine bakılabilir.
    Aynı şekilde, Türkiye'de en üst seviyede askerî ve siyasî görevlerde (Bakanlık, Başbakanlık, Meclis İkinci Başkanlığı...) bulunmuş olan Rauf Orbay, aynı hususla ilgili olarak şunları kaydediyor: "İsmet Paşa, anlaşıldığına göre, Lozan'da İngilizlerle bir çeşit gizli arabuluculuk rolü oynayan İstanbul Yahudi Hahambaşı Haim Naum Efendinin telkinleriyle, Hilâfetin artık ne şekilde olursa olsun Türkiye'de devamına müsaade edilmeyip, derhal kaldırılması fikrini tamamıyla benimsemiş bulunuyordu." (Feridun Kandemir, Hatıraları ve Söyleyemedikleri ile Rauf Orbay, s, 96–97)
 
   Bu anlaşmayla birlikte Haim Naum’un düşündüğü pek çok şey maalesef gerçekleşmiştir.  Muhterem Erbakan hocamızın ifade ettiği gibi ,Haim  Naum planıyla Türkiye ye şunlar yapılmak istenmiştir;

1. Aç bırakmak
2. İşsiz bırakmak
3. Borca esir etmek
4. Dininden uzaklaştırmak
5. Bölüp birbirine düşürmek
6. Yumuşak lokma haline getirmek

    Yukarıdaki maddeler uygulanmış ve Türkiye büyük bir sıkıntı içerisine sokulmuştur.  Amaçları büyük İsrail için Türkiye yi parçalamak olmuştur.
     Ancak , Muhterem Erbakan Hocamızın deşifre ettiği bu planlar bu gün devre dışı kalmıştır. Artık Lozan elbisesinin bize dar geldiğini söylemek gerekiyor. Kurtuluş savaşında asli olarak kabul edilen Misak-ı Milli sınırlarımıza doğru harekete geçtiğimiz aşikardır. Aynı zaman da  dondurulan Osmanlı devleti uyanmaya başlamış eski bölgelerindeki her gelişmeye müdahale edeceğini deklare etmiştir. Bu gün Lozan üzerinden yapılan bu tartışmaların temel nedeni budur.
    15 temmuz girişiminin de bu kapsamda değerlendirilmesi doğru olacaktır.  Artık yurtta ve dünyada susan bir Türkiye değil , Türkiye de ve dünyada adalet diyen bir Osmanlı vardır.  Daha doğrusu Lozan anlaşmasıyla geçici bir süre faaliyetlerine son veren Osmanlının geriye dönmesi gerçeği vardır.
     Zalimler istemese de Allah nurunu tamamlayacaktır.